สวัสดีครับ วันนี้หมอวี Amara Clinic กลับมาพร้อมกับสาระดี ๆ อีกเช่นเคยครับ หัวข้อที่หมออยากจะมาแนะนำทุกคนก็คือ “อาหารหลังผ่าตัด” ทั้งการผ่าตัดทั่วไป ผ่าตัดทำศัลยกรรม ก็สามารถนำไปใช้กันได้ครับ ที่หมอหยิบเรื่องนี้มาคุยกัน เพราะว่าสัปดาห์ที่แล้วมีคนไข้เสริมจมูกท่านหนึ่งมาเสริมจมูกกับหมอ แต่ยังมีความกังวลใจเรื่องแผลผ่าตัด เพราะฟังคนรอบข้างพูดเตือนเยอะครับ เลยยิงคำถามรัว ๆ เลยครับ “หลังผ่าตัดกินปลาร้าได้ไหม” “หลังผ่าตัดกินกาแฟได้ไหม” “เป็นแผลห้ามกินไข่ จริงไหมคะ” “แผลผ่าตัดกินอะไรหายเร็ว”
หมอฟังปุ๊บก็อดยิ้มไม่ได้ครับ^^ ไม่ใช่เพราะหมอขำอะไรนะครับ แต่หมอว่าคำถามเหล่านี้กลับเป็นสิ่งที่น่าสนใจ ที่หมอยังไม่เคยได้เขียนเล่าให้ทุกคนได้รู้มาก่อน ดีเลยครับ! หมอเลยถือโอกาสนี้มาเล่าเรื่องแผลผ่าตัดห้ามกินอะไรบ้าง รวมถึงหลังผ่าตัดควรกินอะไรให้แผลหายเร็ว ไม่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ จะได้ให้ทุกคนได้เก็บข้อมูลไว้เตรียมความพร้อมในการดูแลตัวเองหลังผ่าตัดกันครับ
เราคงเคยได้ยินที่ผู้ใหญ่หรือคนส่วนใหญ่จะแนะนำเกี่ยวกับการดูแล หรืออาหารแสลงที่เตือนต่อ ๆ กันมา เช่น “เป็นแผลห้ามกินไข่นะ” “ห้ามกินน้ำมะพร้าวตอนมีประจำเดือนนะ” “เป็นแผลห้ามกินปลาร้า” เดี๋ยวเรามาดูกันครับว่าอะไรที่เป็นเรื่องจริงที่ต้องเชื่อ และอาหารอะไรที่คิดว่าเป็นอาหารแสลงแต่ความจริงแล้ว เป็นแผลก็สามารถกินได้
เป็นแผลห้ามกินไข่
หลายคนถูกเตือนมาว่า ถ้าเรามีแผลห้ามกินไข่นะ เพราะเป็นของแสลง ทำให้แผลอักเสบหายช้า แต่ในความเป็นจริงแล้ว ไข่ถือว่าเป็นอาหารที่อุดมไปด้วยโปรตีน ซึ่งมีส่วนสำคัญที่ช่วยซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ โดยโปรตีนใสไข่จะทำให้เกิดกระบวนการสร้างเนื้อเยื่อใหม่ ช่วยให้แผลหายได้ดี เห็นหมอยืนยันอย่างนี้แล้ว ก็คงทำให้หลายคนหายกังวล และหันกลับมาทานไข่กันได้อย่างสนิทใจนะครับ แต่ทั้งนี้ต้องเป็นไข่ที่ปรุงสุกแล้วเท่านั้น เพื่อป้องการติดเชื้อจากเชื้อโรคที่อาจแฝงอยู่ในไข่ครับ
ห้ามกินเนื้อสัตว์ เนื้อหมู-เนื้อไก่
หมอก็เคยได้ยินผู้ใหญ่ในสมัยก่อนพูดไว้เกี่ยวกับเนื้อสัตว์ว่าเป็นอาหารแสลงเหมือนกันครับ โดยเชื่อกันว่ากินเนื้อสัตว์จำพวกเนื้อหมู เนื้อไก่ แล้วจะทำให้แผลหายช้า แต่ความจริง อย่างที่เราทราบกันดีนะครับว่า พวกเนื้อสัตว์ต่าง ๆ เป็นแหล่งอาหารที่อุดมไปด้วยโปรตีนเช่นเดียวกันกับไข่นั่นเองครับ เพราะฉะนั้น ยิ่งทานก็จะยิ่งช่วยให้แผลฟื้นตัวได้ไวขึ้น แผลแห้ง และสมานตัวกันได้เร็ว โดยให้ระวังเรื่องของความสุก-ดิบมากกว่าครับ ในช่วงที่เป็นแผล หรือมีแผลผ่าตัด ให้เลือกทานอาหารที่ปรุงสุก 100% เพื่อหลีกเลี่ยงเชื้อโรคที่อยู่ในอาหารสุก ๆ ดิบ ๆ ครับ
ห้ามกินอาหารทะเล
ด้วยความเชื่อที่ว่า กินอาหารทะเลแล้วแผลจะนูนเป็นคีลอยด์ ซึ่งยังมีไม่หลักฐานทางการแพทย์ที่แน่ชัดว่า อาหารทะเลจะเป็นสาเหตุให้เกิดแผลคีลอยด์ครับ ซึ่งโอกาสที่จะเกิดแผลคีลอยด์จะมาสาเหตุของกรรมพันธ์ุมากกว่า ไม่ใช่เกิดจากอาหารที่ทานเข้าไปครับ แต่คนไข้อาจจะต้องระวังในเรื่องของการแพ้และความสะอาดในอาหารทะเลครับ บางคนอาจมียังไม่รู้ตัวมาก่อนว่าตัวเองแพ้อาหารทะเล พอมาทานปุ๊บก็เกิดอาการแพ้ มีผื่นคัน ด้วยเหตุนี้ บางทีหมออาจต้องแนะนำกันเพิ่มเติมให้ระมัดระวังในเรื่องของการแพ้อาหารทะเลครับ
หน่อไม้
หน่อไม้ดอง เป็นอาหารอันตับต้น ๆ ที่หลายคนถูกสั่งห้ามกินไว้ก่อนหากในช่วงนั้นมีแผลบนร่างกาย ถ้าเป็นในส่วนของอาหารหมักดอง หมอมักจะแนะนำว่าทานได้ครับ ทั้งหน่อไม้ดอง หน่อไม้สด เพียงแต่ต้องเลือกทานให้ดี ๆ เพราะหากเราเลือกทานหน่อไม้ที่ทำไม่สะอาด ก็อาจมีเชื้อโรคปะปนในหน่อไม้ที่เราทานครับ
แผลผ่าตัดห้ามกินอะไรบ้าง
มาในส่วนของ “แผลผ่าตัดห้ามกินอะไรบ้าง” นะครับ หมอขออธิบายก่อนว่า ระยะเวลาในการฟื้นตัวของบาดแผลผ่าตัดจะมากหรือน้อยนั้น ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของแผล, สภาพร่างกายของแต่ละบุคคล รวมไปถึงการดูแลตัวเองหลังผ่าตัดครับ ซึ่งอาหารการกินบางอย่างอาจนำไปสู่การติดเชื้อหรือเป็นการซ้ำเติมอาการอักเสบของบาดแผลได้ครับ อาหารดังต่อไปนี้เป็นอาหารที่หมอไม่แนะนำให้ทาน ส่วนจะเป็นสาเหตุอะไรบ้าง ไปดูกันครับ
อาหารสุก ๆ ดิบ ๆ
เนื่องจากอาหารที่ปรุงไม่สุก อาหารดิบ จะเป็นแหล่งสะสมของเชื้อโรคที่ยังมีชีวิตอยู่ในอาหารครับ ซึ่งนอกจากเชื้อโรคเหล่านี้จะส่งผลต่อระบบทางเดินอาหารจนทำให้เราท้องร่วง-ท้องเสียแล้ว ยังอาจเป็นสาเหตุให้เชื้อโรคเข้าไปสู่เส้นเลือด รวมถึงเข้าไปขัดขวางการซ่อมแซมตัวเองของร่างกาย นี่เองจึงเป็นสาเหตุที่ทำให้แผลหายช้าและมีโอกาสเสี่ยงที่จะทำให้แผลติดเชื้อครับ
อาหารหมักดอง
หลังผ่าตัดกินปลาร้าได้ไหม? มาแล้วครับกับคำถามสุดฮิต! หมอขออธิบายแบบนี้ครับว่า อาหารหมักดองเป็นอาหารที่ทำจากกรรมวิธีที่เสี่ยงต่อการสะสมของเชื้อโรคเช่นเดียวกันกับอาหารดิบครับ ทั้งพวกปลาร้า ผักดอง ผลไม้ดองที่สาว ๆ ชอบทานกัน ช่วงหลังผ่าตัดอย่างน้อย 2 สัปดาห์ – 1 เดือน หมอจึงแนะนำให้คนไข้งดอาหารหมักดองไปก่อน เพื่อแผลที่ฟื้นตัวได้ไว แผลหายเร็วยิ่งขึ้นครับ
อาหารรสจัด
โดยเฉพาะอย่างยิ่งอาหารรสชาติเค็มจัดและหวานจัดครับ เนื่องจากหากร่างกายเรารับอาหารประเภทโซเดียมและน้ำตาลในปริมาณที่สูง จะทำให้เลือดข้นหนืดกว่าปกติ ร่างกายจะดึงเอาน้ำจากเซลล์ออกมาในกระแสเลือด ส่งผลให้เกิดความดันโลหิตสูง รวมไปถึงยังไปขัดขวางสารอาหารดี ๆ ที่จะไปหล่อเลี้ยงที่แผล ซึ่งจะมีผลทำให้แผลหายได้ช้าขึ้นครับ
อาหารมัน ๆ ของทอด อาหารไขมันสูง
พวกอาหารที่ทำจากไขมัน ของทอด นี่แหละครับตัวการที่ทำให้แผลผ่าตัดเกิดการอักเสบ และทำให้แผลผ่าตัดหายช้า นั่นก็เป็นเพราะว่า พวกไขมันสูง ๆ จะเป็นสาเหตุของการอุดตันในเส้นเลือด ทำให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวก รวมไปถึงยังไปทำลายสารต่อต้านอนุมูลอิสระ ที่เป็นสาเหตุให้แผลผ่าตัดหายช้าได้เช่นเดียวกันครับ
เครื่องดื่มแอลกอฮอล์
หลังผ่าตัด แพทย์จะแนะนำว่าให้งดการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เนื่องจากพวกเหล้าเบียร์จะทำให้เลือดลมสูบฉีดได้มากกว่าปกติ ทำให้ความดันโลหิตสูง ลดการแข็งตัวของเลือด ถึงทำให้กระบวนการซ่อมแซ่มตัวเองในร่างกายทำงานได้น้อยลง ทำให้มีเลือดซึมออกที่แผลเรื่อย ๆ นอกจากนี้ แอลกอฮอล์ยังทำให้ร่ากายขับแร่ธาตุสังกะสีออกไป มีผลทำให้แผลหายช้าลง รวมไปถึงทำให้ลดประสิทธิภาพของยาที่แพทย์สั่งให้คนไข้ครับ เช่น ยาฆ่าเชื้อ ฉะนั้นจึงทำให้แผลผ่าตัดหายช้า มีโอกาสที่จะทำให้แผลติดเชื้อ
เครื่องดื่มคาเฟอีน
จากที่มีคนไข้ไม่น้อยเลยที่ถามหมอว่า หลังผ่าตัดกินกาแฟได้ไหม นี่ก็เป็นอีกหนึ่งคำถามที่น่าเห็นใจสำหรับคนที่ต้องดื่มกาแฟทุกวัน หรือเป็นคนที่ติดกาแฟนะครับ แต่ทั้งนี้ หมอแนะนำว่า หลังการผ่าตัดควรงดดื่มเครื่องดื่มพวกชา-กาแฟไปก่อนครับ เนื่องจากคาเฟอีนทำให้เราตื่นตัว ไม่ง่วง ซึ่งจะส่งผลให้คนไข้อาจมีอาการนอนไม่หลับ เมื่อนอนพักผ่อนน้อยก็จะเป็นอุปสรรคที่ร่างกายจะฟื้นฟูซ่อมแซมตัวเองครับ
บทความที่เกี่ยวข้อง
- งด! อาหารเหล่านี้ ถ้าอยากให้แผลดูดไขมันหายไว อ่านเพิ่มเติมได้ที่ หลังดูดไขมันห้ามกินอะไร
แผลผ่าตัดกินอะไรหายเร็ว
การเลือกทานอาหารที่มีสารอาหารที่มีส่วนช่วยซ่อมแซมเนื้อเยื่อ ไม่ขัดขวางการทำงานของระบบต่าง ๆ ภายในร่างกาย ลดการอักเสบ ลดอาการบวมช้ำ เป็นอีกหนึ่งวิธีที่หมอแนะนำคนไข้เสมอเวลามาทำศัลยกรรมที่ Amara Clinic ครับ
อาหารประเภทโปรตีน
การรับประทานอาหารโปรตีนสูง เป็นสารอาหารที่แพทย์ทุกท่านแนะนำให้รับประทานหลังผ่าตัดครับ โดยการรับประทานโปรตีนจากไข่ เนื้อหมู เนื้อไก่ เนื้อปลา รวมไปถึงแหล่งโปรตีนที่มาจากถั่วและธัญพืช เช่น ถั่วเหลือง, ถั่วลิสง, ลุกบัว, ถั่วดำ, ข้าวโอ๊ต ฯลฯ จะช่วยทำให้ร่างกายเกิดการฟื้นฟูและเป็นการเร่งกระบวนการซ่อมแซมเนื้อเยื่อที่ได้รับความเสียหายหลังผ่าตัด ให้กลับมาหายได้ไวยิ่งขึ้น ฉะนั้นแล้ว การรับประทานอาหารประเภทโปรตีนจึงเป็นสารอาหารที่จำเป็นหลังผ่าตัดครับ
อาหารประเภทแร่ธาตุและวิตามิน
อาหารที่มีสารอาหารจำพวกแร่ธาตุและวิตามิน ส่วนใหญ่เราจะพบได้มากในพวกผักและผลไม้ครับ โดยเฉพาะอย่างยิ่งอาหารที่มีวิตามิน C สูง เนื่องจากประโยชน์ของวิตามิน C มีส่วนช่วยให้ร่างกายเราเกิดการฟื้นฟูได้เร็วขึ้น เป็นตัวต้านอนุมูลอิสระ และยังช่วยดูดซึมแร่ธาตุเหล็ก สร้างเม็ดเลือดแดง รวมไปถึงเพิ่มความแข็งแรงของผนังหลอดเลือด ซึ่งจะส่งผลให้แผลหลังผ่าตัดสมานตัวได้ไวขึ้น ลดการอักเสบ ลดอาการบวม-ช้ำของแผล อาหารที่มีวิตามิน C สูง ได้แก่ ส้ม, ฝรั่ง, มะละกอ, กีวี และบรอกโคลี ซึ่งหมอแนะนำให้ทานเป็นผลไปเลยครับ ไม่จำเป็นต้องคั้นเป็นน้ำ เพราะการกินผลจะทำให้เราได้ทั้งวิตามินและกากใยอาหารที่ช่วยให้ระบบขับถ่ายทำงานได้ดียิ่งขึ้นด้วยครับ
บทความที่เกี่ยวข้อง
- ทำจมูกมา อะไรที่กินได้เลย ไม่ต้องกลัว! อ่านเพิ่มเติมได้ที่ เสริมจมูกกินอะไรได้บ้าง
การดูแลก่อนผ่าตัดก็สำคัญ
ก่อนเข้ารับการผ่าตัด แพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะทำการซักประวัติและตรวจร่างกายอย่างละเอียด ทั้งนี้ก็เพราะว่า ในขั้นตอนการผ่าตัดอาจต้องใช้วิธีระงับความเจ็บปวดด้วยการใช้ยาชาหรือยาสลบ (ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์) รวมไปถึงมีการผ่าตัดที่ทำให้เกิดการเสียเลือด ดังนั้น ความปลอดภัยในระหว่างการผ่าตัดจึงสำคัญมากครับ เพื่อเป็นการเช็คความพร้อมในการผ่าตัดของคนไข้
แพทย์จะมีการพูดคุยซักประวัติ เช่น โรคประจำตัว, การใช้ยา, ประวัติการผ่าตัด, การแพ้ยา และการแพ้อาหาร จากนั้นจึงมีการตรวจร่างกาย เมื่อแพทย์ประเมินและวางแผนการรักษาเรียบร้อยแล้ว แพทย์จะแนะนำในส่วนของการเตรียมความพร้อมของร่างกาย ดังนี้ครับ
- งดรับประทานยา, วิตามิน และอาหารเสริมที่มีผลต่อการแข็งตัวของเลือด เช่น แอสไพริน, ไอบูโพรเฟ่น, วิตามินอี, น้ำมันปลา, แปะก๊วย, โสม ฯลฯ ประมาณ 2 สัปดาห์ก่อนการผ่าตัด
- งดดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และงดสูบบุหรี่อย่างน้อย 2 สัปดาห์ก่อนผ่าตัด
- ในกรณีที่เป็นการผ่าตัดที่ใช้การวางยาสลบ ให้คนไข้งดน้ำและอาหารอย่างน้อย 8-10 ชั่วโมงก่อนผ่าตัด
- เตรียมสวมใส่เสื้อผ้าที่ถอดและใส่ง่าย ไม่อึดอัด ใส่สบาย
- ให้พาญาติหรือเพื่อนมารับหลังจากผ่าตัด เนื่องจากการผ่าตัดบางชนิดที่ต้องวางยาสลบหรือยานอนหลับ อาจทำให้คนไข้เกิดอาการสะลึมสะลือได้ และคนไข้ไม่ควรขับรถกลับเอง
การดูแลแผลผ่าตัด
แผลผ่าตัด จำเป็นต้องการได้รับการดูแลจากคนไข้เป็นพิเศษนะครับ เนื่องจากหลังผ่าตัดใหม่ ๆ จะเกิดการอักเสบ อาการบวม ซึ่งเกิดจากการเปิดแผลจะเกิดเป็นการทำให้เนื้อเยื่อได้รับการบาดเจ็บ บอบช้ำ มีการเสียเลือดในระหว่างการผ่าตัด หมอมักจะแนะนำให้คนไข้ปฎิบัติตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัด เพื่อให้แผลฟื้นตัวและสมานตัวได้ไว ไม่เกิดอาการอักเสบติดเชื้อตามมาภายหลังครับ
- ระวังไม่ให้แผลผ่าตัดโดนน้ำ ไม่แกะพลาสเตอร์ปิดแผลก่อน
- ทำความสะอาดรอบ ๆ บาดแผลผ่าตัด
- บริเวณที่ทำการปิดบาดแผลด้วยพลาสเตอร์กันน้ำ ไม่ควรใช้น้ำราดบริเวณแผลโดยตรง ไม่ควรถูหรือฟอกสบู่บริเวณแผล
- ไม่ควรออกกำลังกายหรืออยู่ในที่ที่ร้อนจัด จนทำให้เหงื่อออก เพราะทำให้แผลชื้น ไม่แห้ง
- รับประทานยาต่าง ๆ ที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด
- หมั่นสังเกตอาการของแผลผ่าตัดอยู่เสมอ หากเกิดอาการผิดปกติ ให้รีบพบแพทย์ อาทิ มีหนองหรือน้ำเหลืองซึมออกมา, บวม แสบ ร้อน แดงมากขึ้น หายช้า
- มาติดตามอาการตามที่แพทย์นัดตรงเวลา หากติดธุระมาไม่ได้ ให้โทรแจ้งแพทย์เพื่อทำการนัดวันใหม่
บทความที่เกี่ยวข้อง
- คนทำจมูกใหม่ ๆ กินก๋วยเตี๋ยวเผ็ด ๆ ร้อน ๆ ได้ไหม อ่านเพิ่มเติมได้ที่ เสริมจมูก กินก๋วยเตี๋ยวได้ไหม
After Care ตัวช่วยให้แผลหายไว
นอกจากเรื่องของแผลผ่าตัดห้ามกินอะไรบ้าง ที่ Amara Clinic ยังมีตัวช่วยสำหรับแผลผ่าตัดจากการทำศัลยกรรมเพื่อให้คนไข้ยิ่งอุ่นใจด้วยนะครับ ด้วยบริการดูแลหลังทำศัลยกรรม After Care อย่างครบครัน! เรียกได้ว่ามาที่เราที่เดียวจบครับ ดูแลอย่างอย่างใกล้ชิดจนกว่าแผลหลังผ่าตัดจะฟื้นตัวแข็งแรง รวมไปถึงผลลัพธ์การรักษาที่น่าพึงพอใจ หมดกังวลเรื่องภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากแผลผ่าตัดครับ
- ห้องพักฟื้นหลังทำศัลยกรรมระดับ VVIP มีพยาบาลและเจ้าหน้าที่คอยดูแลคนไข้อย่างใกล้ชิด
- การทำแผล-ตัดไหม
- ยากินเพื่อช่วยลดอาการบวม ลดการอักเสบ ทำให้แผลหายไวขึ้น
- การฉายแสง LED ลดอาการบวมหลังทำศัลยกรรม
- เลเซอร์ลดรอยแดง IPL
- เลเซอร์ลดรอยดำ Pico Laser
- การฉีดวิตามิน C เพื่อช่วยกระตุ้นการซ่อมแซมของแผลผ่าตัด
สรุป
เป็นยังไงกันบ้างครับ กับบทความ “แผลผ่าตัดห้ามกินอะไรบ้าง” หวังว่าทุกคนคงจะได้ความรู้กันไปบ้างนะครับ โดยการผ่าตัดทุกชนิดเป็นวิธีการรักษาอาการ รักษาโรคทั่วไป หรือแม้กระทั่งการรักษาทางความงาม ก็ล้วนแต่ให้ประโยชน์กับคนไข้ทั้งสิ้นนะครับ แต่อย่าเพิ่งชะล่าใจคิดว่า ผ่าตัดแล้วก็จบกันไป เดี๋ยวร่างกายก็ฟื้นตัว เดี๋ยวแผลก็หาย แต่ในความเป็นจริงแล้ว มันยังไม่จบแค่นั้น หมอจึงอยากให้คนไข้ทุกคนให้ความสำคัญกับการดูแลฟื้นฟูร่างกายและบาดแผลหลังผ่าตัดจนหายสนิท เราถึงจะมั่นใจได้ว่า เป็นการรักษาที่สมบูรณ์ครบถ้วน หมดกังวลเรื่องภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ที่อาจเกิดจากบาดแผลผ่าตัดอักเสบและติดเชื้อครับ
ปรึกษาแพทย์ที่ Amara Clinic
ลงทะเบียนปรึกษา คลิกที่นี่
ติดต่อสาขารัชโยธิน : 062-946-2397
ติดต่อสาขาราชพฤกษ์ : 062-556-6623
ติดต่อทาง LINE : @amaraclinic
กดที่ลิ้งค์นี้ได้เลย >> https://line.me/R/ti/p/@amaraclinic
ผู้ชำนาญการด้านศัลยกรรมตกแต่ง
นพ. วีรกานต์ สถิตนิรามัย (หมอวี)
แพทย์ศัลยกรรมตกแต่ง (Plastic Surgery)
บทความนี้ จัดทำขึ้นโดย Amara Clinic (เอมาร่า คลินิก) ขอสงวนสิทธิ์ในการห้ามมิให้ผู้ใดใช้ประโยชน์ คัดลอก ทำซ้ำ หรือเผยแพร่บทความนี้ในนามอื่น (ไม่ว่าจะเป็นเนื้อหา, ข้อมูลทั้งหมด หรือบางส่วนก็ตาม) โดยไม่ได้รับอนุญาต หากพบเจอจะถูกดำเนินการตามกฎหมาย
